بومی سازی الگوی شهرهای حساس به آب (مطالعۀ موردی: کلان‌شهر تهران)

افزایش چشمگیر جمعیت کرة زمین و بهره‌برداری بی‌رویه از منابع محیط‌زیست برای تأمین نیازهای اقتصادی تأثیر خاص خود را در رابطه با منابع آب بر جای گذاشته است. ایران نیز از این شرایط مستثنا نیست و رشد شهرنشینی در آن، به‌ویژه کلان‌شهرهایی نظیر تهران مانع از این شده است که تدابیر لازم برای حفاظت از محیط‌زیست شهری و منابع آبی درنظر گرفته شود. اکنون به‌خوبی پذیرفته ‌شده که رویکرد مدیریت سنتی آب شهری برای پرداختن به مسائل پایداری فعلی و آینده مناسب نیست و به تغییرات اساسی در تمام ابعاد نیازمند است. در همین راستا مفهوم نسبتاً جدیدی در زمینة مدیریت آب شهری با عنوان شهرهای حساس به آب مطرح شده است که به ارائة راه‌حل اکولوژیکی برای دستیابی به پایداری در توسعة شهری می‌پردازد. تحقیق حاضر به‌دنبال بومی‌سازی الگوی شهرهای حساس به آب و مشخص‌کردن جایگاه تهران نسبت به شهری حساس به آب است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است. روش گردآوری داده‌ها ابتدا به‌صورت کتابخانه‌ای و اسنادی بوده و پس از تدوین دو نمونه پرسش‌نامه که یکی به روش مقایسة زوجی و دیگری براساس طیف لیکرت طراحی شده، در میان 30 تن از متخصصان امور آب و شهرسازی از طریق پیمایشی تکمیل شده است. در فرایند تحلیل از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) با استفاده از نرم‌افزار Super Decision برای مشخص‌کردن میزان اهمیت شاخص‌ها، سپس از آزمون T تک‌نمونه‌ای برای مشخص‌کردن جایگاه تهران نسبت به یک شهر حساس به آب استفاده شده است. در نتیجة کلی تحقیق مشخص شد که بیشترین میزان اهمیت با 2932/0 به شاخص حکمرانی حساس به آب و کمترین مقدار، 0616/0 به شاخص کیفیت فضای شهری مربوط است. همچنین بیشترین فاصلة معیارها در تهران با یک شهر حساس به آب، با توجه به برنامه‌ریزی برای تمامی اقشار با مقدار 6636/0- و کمترین فاصله به شاخص پوشش گیاهی و هزینة استفادة یکسان از خدمات به ترتیب با مقادیر 3830/0- و 4010/0- مربوط است، درنهایت، راهکارهای اصلاحی در سطح پیشنهادی به‌عنوان اهداف، راهبرد و سیاست بر مبنای نتایج کلی و جزءبه‌جزء ارائه شده است.